De 'kakmachine' van Wim Delvoye bestaat 25 jaar: 'De "Cloaca" was een kinderdroom'

Wim Delvoye viert bij galerie Rodolphe Jansssen 25 jaar Cloaca, zijn iconische 'kakinstallatie' die grenzen verlegt tussen kunst, technologie en taboes.

Dit jaar viert kunstenaar Wim Delvoye de 25e verjaardag van zijn Cloaca, de 'kakinstallatie' die al sinds zijn kindertijd door zijn hoofd spookte en waarmee hij in het begin van dit millennium internationaal doorbrak.

“De Cloaca was een naïeve kinderfantasie, waar ik in de jaren 1990 eindelijk werk van wilde maken. Al bleef het een project met veel vertragingen. Elke keer als een expert zei dat het nooit zou lukken, stopte ik weer voor een tijd. Maar uiteindelijk stimuleerde het ongeloof mij ook. Dan ging ik toch weer vragen stellen aan mijn elektricien en loodgieter, hoewel ik zelf nooit bezig geweest was met machines en techniek. Het werd een kamikazeklus. Als het allemaal mislukt was, zou ik veel geld kwijtgespeeld zijn. Maar toen nodigde het M HKA, het Antwerpse museum dat in mijn kindertijd altijd symbool had gestaan voor de toekomst, mij uit voor een expo in 2000. Dat jaar wilde ik halen.”

De definitieve doorbraak kwam er toen Delvoye de zaak eerder praktisch dan medisch benaderde. “Zoals een elektricien niets over magnetische golven hoeft te weten, moest ik ook niet per se de werking van maag en darmen helemaal doorgronden. Als ik het chemische proces maar kon reproduceren.”

De originele Cloaca, die in 2000 in het M HKA werd tentoongesteld, was 12 meter lang en bijna 3 meter hoog. Na deze Cloaca original volgden nog negen andere versies, zoals de Cloaca new and improved, die door professionele bedrijven werd gemaakt; de Cloaca turbo, die grote volumes verzette en met wasmachineturbines werkte; en de Cloaca quattro, die door zijn verticale bouw een meer antropomorfe was.

Bij Rodolphe Janssen zal de Cloaca zelf niet te zien zijn, maar de expo toont wel een veertigtal tekeningen, onderzoek, evoluties en ook spin-offs, zoals de Cloaca travel kit, Anal kiss-prints en tal van Cloaca-merchandise. Delvoye: “Ik wilde van bij het begin heel breed gaan. We hebben heel veel gadgets gemaakt. We hebben strontjes bewaard in mooie verpakkingen. Er is een X-ray gemaakt van de Cloaca. En er was een speelgoedversie van de Cloaca, met mezelf als een soort Barbie.”

Voorvoelde Delvoye het succes dat hij zou oogsten? “Goh, een nutteloze machine die menselijke fecaliën produceert gaat best diep, toch? Niemand kan daar neutraal over blijven.” Cloaca stelt inderdaad vragen over de mens als machine, over voedselconsumptie en verspilling, over kunst en de kunstwereld, en over het taboe dat rond uitwerpselen hangt. “Cloaca maakte veel verschillende reacties los,” knikt Delvoye. “Terwijl in Frankrijk bekende chefs werden uitgenodigd om recepten te bedenken voor de machine, stelde men in Duitsland de vraag of er niet beter meer aandacht was voor honger in de wereld. Maar echt negatieve reacties heb ik nooit gekregen.”

De tentoonstelling Cloaca. Celebration 2000-2025 van Wim Delvoye opent op 16/1 en loopt tot en met 9/3 bij Rodolphe Janssen, rodolphejanssen.com