Armworstelen tussen liberalen en socialisten in Brusselse formatie bereikt kookpunt

Vrijdag of begin volgende week moet er meer klaarheid komen over de informatiemissie van Elke Van den Brandt (Groen) en Christophe De Beukelaer (Les Engagés). Het ziet ernaar uit dat de liberalen voor het blok gezet worden: lossen ze de N-VA zodat David Leisterh (MR) een regering op de been kan brengen? In dat geval haalt Ahmed Laaouej (PS) zijn slag thuis.

Sinds gewezen formateur David Leisterh (MR) er drie weken geleden de brui aan gaf, is discretie het codewoord in de Brussels regeringsvorming. Informateurs Elke Van den Brandt (Groen) en Christophe De Beukelaer (Les Engagés) hullen zich tussen hun gespreksrondes door in stilzwijgen – op het nieuws van de verlenging van hun informatiemissie na.

Morgen, vrijdag, of begin volgende week moet het duo die stilte doorbreken, al is het nog onduidelijk in welke richting de informateurs zullen communiceren.

Drie scenario’s liggen voor de hand: er is een meerderheid waarin alle partners zich kunnen vinden en waarmee een formateur aan de slag kan gaan, de informateurs roepen de hulp van een bemiddelaar of ontmijner in om bestaande knopen te ontwarren, of Van den Brandt en De Beukelaer voelen dat ze een lastminute doorbraak kunnen forceren en opteren voor een ultieme verlenging van enkele dagen.

MR verdedigt N-VA

Het ziet er hoe dan ook naar uit dat de bekende breuklijnen overeind blijven. Een bron: “Dat de informateurs na bijna drie weken nog niets hebben kunnen aankondigen, wil zeggen dat niemand echt van standpunt veranderd is.”

Enerzijds wil de PS niet weten van de N-VA en anderzijds blijft Open VLD aansturen op een meerderheid met de partij van premier Bart De Wever. Tekenend is dat kopman Frédéric De Gucht daarvoor de voorbije dagen ook vocaal gesteund werd door de Brusselse MR-ministers in de federale regering.

Zo vroeg Eléonore Simonet zich deze week in een gesprek met BRUZZ af “wie Brussel en haar toekomst in het gedrang brengt: de twee N-VA-­parlementsleden of de drugsdealers die met kalasjnikovs schieten?” Copy-paste bij Bernard Quintin in De Standaard maandag: “Plots zijn voor de PS twee N-VA-verkozenen schrikwekkender dan wat drugstrafikanten dagelijks in deze stad aanrichten.”

Op de Franstalige socialisten lijkt het MR-offensief weinig indruk te maken. De PS heeft eind februari dan wel aan tafel gezeten met de N-VA, ze is allerminst van plan om haar kar te keren. Zeker nu de federale oppositie tegen de Arizona-regering met veel bombarie op gang komt.

PS-voorzitter Paul Magnette wil zich immers in de verf zetten als het gezicht van die oppositie en weet dat hij de PTB/PVDA van Raoul Hedebouw en ook Ecolo een cadeau doet als de PS in Brussel in zee gaat met de MR en de N-VA, de motor van Arizona.

Liberalen voor het blok

Toch zou het ook kunnen dat de communicatie van de MR bedoeld is om zand in de ogen te strooien. De redenering zou kunnen zijn dat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez vooral niet de zwartepiet wil krijgen als de N-VA straks buitenspel zou komen te staan en wil aantonen dat zijn partij het blijft opnemen voor haar voornaamste partner in de federale regering.

Het lijkt immers realistisch dat de informateurs tot de conclusie zullen komen dat er geen Brusselse meerderheid voorhanden is om een regering met de N-VA te steunen. In dat geval zullen de informateurs de liberalen indirect voor het blok zetten. Willen ze de N-VA opofferen zodat de baan voor Leisterh openligt om eindelijk aan Brusselse regeringsonderhandelingen beginnen, of blijft Open VLD vasthouden aan een meerderheid met de N-VA en worden de Vlaamse liberalen de focus van de blokkade?

Uit liberale hoek klinkt het dat het opzet van de informatieronde van Van den Brandt en De Beukelaer niets meer was dan aan te tonen dat er met de N-VA geen meerderheid mogelijk is, en dat CD&V bijgevolg aan boord gehesen moet worden.

Minderheidsregering onwerkbaar

Mogelijk sleept de informatieronde daarom ook weken aan: het duo wil laten zien dat het alle opties heeft overwogen. Ook minderheidsformules: Team Fouad Ahidar gaf deze week bijvoorbeeld aan een minderheidscoalitie aan Nederlandstalige kant te willen steunen. “Maar enkel in het belang van de Brusselaars”, zegt Fouad Ahidar aan onze redactie. “We zouden een minderheid kunnen steunen, maar niet tegen elke prijs.”

Het zou in dat scenario gaan om een coalitie met Groen, Vooruit en Open VLD, die gedoogsteun krijgt van Team Fouad Ahidar. Het is nochtans ondenkbaar dat de liberale partijen daarmee zouden instemmen. Daarbij blijft zo’n minderheidsregering in de praktijk onwerkbaar, stelt grondwetsspecialist Quinten Jacobs.

“Ze zou door een meerderheid in elk taalgroep in het zadel moeten worden geholpen, hetgeen net het punt is waar het nu op vastloopt. Partijen moeten dan bovendien eigenlijk een blanco cheque geven aan een regering waar ze zelf geen deel van uitmaken en waarmee ze hun eigen gemeenschapscommissie (de VGC of de COCOF) én de GGC mee in de problemen brengen, omdat hun werking uitgaat van een meerderheid in elke taalgroep”, aldus Jacobs.